Kolejny rok puka już do drzwi

Życie nie jest koncertem życzeń - i chyba nikt nie ma wątpliwości, że jest inaczej - ale czasami zagra naszą ulubioną piosenkę. Dlatego nie można utracić wiary w to, że każdy kolejny rok jest zawsze szansą na nową nadzieję, na nowe pomysły i nowe idee, na nową odwagę i nową siłę, na nagłe odkrycie choćby wątłego światła w tunelu lub na odnalezienie nowej drogi do celu.

Wszystkim czytelnikom bloga życzę w nowym roku 12 pogodnych miesięcy, 52 szczęśliwych tygodni, 365 wspaniałych dni, 8.760 niezapomnianych godzin, 525.600 niepowtarzalnych minut i 31.536.000 zapierających dech w płucach sekund.

iiiiiii

Historia karty pocztowej

Jest rok 1861. W Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej opatentowano właśnie klasyczną kartę pocztową. Wynalazcą i właścicielem patentu jest niejaki Mister Carlton, o którym niewiele wiadomo. Tak rozpoczyna się historia bardzo popularnej na całym świecie karty pocztowej, zwanej także odkrytką lub później pocztówką i widokówką. Zgodnie z historyczną prawdą powinienem w tym miejscu wspomnieć, że już w roku 1760 Paryska Poczta Miejska (fr. Petite Poste) wprowadziła po raz pierwszy do obiegu kartę pocztową, którą można było używać jednakże wyłącznie na obszarze miasta Paryża. Ale oficjalnie to rok 1861 jest początkiem światowej kariery karty pocztowej. Do Europy dotarła karta pocztowa znacznie później, bo dopiero w 1869 roku. Pierwszym państwem, które wprowadziło w Europie do oficjalnego obiegu kartę pocztową (niem. Correspondenzkarte) były Austro-Węgry. W Niemczech początkowo karty pocztowej nie uznano ze względów moralnych, ale już pod koniec 1870 roku porzucono wszystkie obawy i dopuszczono do oficjalnego obiegu. Nowa karta pocztowa przyjęła się błyskawicznie i stała się bardzo popularna. Od roku 1875 można było wysyłać kartę pocztową do wszystkich krajów na obszarze całej Europy (do tego czasu tylko na obszarze danego kraju) a od 1878 roku do wszystkich krajów na całym świecie. Do końca XX stulecia karta pocztowa cieszyła się wielką popularnością: pozdrowienia urlopowe, życzenia imieninowe i urodzinowe, życzenia świąteczne i inne okolicznościowe, ale także kondolencje i wyrazy współczucia. Z początkiem nowego stulecia popularność karty pocztowej znacznie osłabła; elektroniczne media (e-mail, SMS, MMS i oczywiście także eCard) wyparły kartę pocztową z masowego użytku. W ciągu tych wszystkich 157 lat karta pocztowa przechodziła wielokrotne metamorfozy, zmieniając nieustannie swoją formę i materiał, ale także dzięki szybkiemu rozwojowi fotografii po 1945 roku otrzymała piękne motywy fotograficzne. Pomimo iż mamy dzisiaj bardzo wiele niezwykle szybkich możliwości komunikacji, to jednak karta pocztowa nadal istnieje i ma się całkiem dobrze, szczególnie jako piękna widokówka zawierająca urlopowe pozdrowienia dla przyjaciół. Na zachodzie Europy w bardzo wielu restauracjach, klubach i pubach można otrzymać wspaniałe widokówki np. z pięknymi motywami promującymi różnorodnych artystów i uprawianą przez nich sztukę całkowicie za darmo.

Publikowana dzisiaj "Kartka świąteczna", pomimo całej swojej liryczności, ma dla mnie symboliczny charakter i jest dedykowana wszystkim podzielonym w czasie świątecznym rodzinom, szczególnie wszystkim młodym matkom, nagle skonfrontowanym z tym stanem rzeczy i samotnie dźwigającym ciężar wychowania dzieci, podczas gdy głowa rodziny zarabia pieniądze w innym kraju, gdzieś na świecie i tam też samotnie spędza święta (mam tu na myśli subiektywną samotność odczuwaną przez wrażliwego człowieka, bo przecież można czuć się samotnym także wśród wielu ludzi). Taka zmiana perspektywy spojrzenia na zadany temat, zmusza mnie do zmiany sposobu myślenia na bardziej kobiecy; wczuwam się w tę rolę całkiem poważnie i to jest dla mnie niezwykle fascynujące zajęcie.

"Historia karty pocztowej" jest już ostatnim postem w tym roku. Zatem do usłyszenia i do poczytania w nowym roku. Wszystkim czytelnikom bloga życzę Wesołych Świąt i zapraszam do ponownych odwiedzin w nowym 2019 roku.

Kolęda "Wśród nocnej ciszy", wersja instrumentalna. Na gitarze gra Andrzej Wyrzykowski.

Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy

Panuje powszechna opinia, szczególnie widoczna w polskich mediach, że Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy - fundacja założona w 1993 roku - polaryzuje polskie społeczeństwo. Moim zdaniem, nie ma nic bardziej mylnego. Badania opinii publicznej i liczne sondaże wykazują jednoznacznie, że ogromna większość Polaków, także tych rozsianych po całym świecie, bardzo pozytywnie ocenia całą działalność WOŚP i jej charyzmatycznego lidera Jurka Owsiaka. Skąd zatem bierze się ta negatywna opinia o polaryzacji społeczeństwa? Czy charytatywna działalność WOŚP i rekordowe zbiórki pieniędzy na sprzęt medyczny nie są dostatecznym dowodem na wielką popularność, poparcie społeczne, wymierne efekty działalności  i wielką wiarygodność WOŚP? Szukanie odpowiedzi na to pytanie nie jest proste. Głównymi przeciwnikami i krytykami WOŚP są siły prawicowe, które chcą zbić polityczny kapitał na swojej niewybrednej i często agresywnej krytyce WOŚP, oraz polski Kościół, który dostrzega w WOŚP wielkiego konkurenta dla swojej działalności charytatywnej. Powszechna opinia o polaryzacji społeczeństwa wynika z niezwykłej aktywności wszystkich przeciwników Jurka Owsiaka i jego fundacji: prawicowych polityków, dziennikarzy i publicystów oraz wielu księży katolickich. Nagonka na WOŚP jest także bardzo szeroko prowadzona na portalach społecznościowych, tam szczególnie krytyka Orkiestry Owsiaka przybiera często charakter, dla mnie niewytłumaczalnych i niezrozumiałych, obraźliwych wypowiedzi czy wręcz ataków nienawiści. Polskie społeczeństwo jest mocno spolaryzowane i podzielone, podziały te są głębokie, bardzo widoczne i odczuwalne, ale to nie WOŚP jest przyczyną tej polaryzacji. W żadnym wypadku tak nie jest. Sukcesy Orkiestry są bezsporne, rekordowe zbiórki pieniędzy świadczą o wielkim poparciu Polaków, ich gotowości do pomocy, spontaniczności w organizowaniu kolejnych finałów, chęci uczestnictwa w imprezach WOŚP oraz gotowości do zbiórek pieniędzy na charytatywne cele. Pozytywnym jest fakt, że, choć w mediach przetacza się ogromna fala krytyki działalności WOŚP, to Polacy nic sobie z tej krytyki nie robią i w dalszym ciągu są niezwykle aktywni jako wolontariusze WOŚP i wspaniałomyślni we wspomaganiu finansowym Orkiestry.

Od samego początku popieram wszelkie działania sztabów WOŚP w Niemczech. Sztabów jest już dziewięć: Berlin, Bonn, Darmstadt-Frankfurt, Gelsenkirchen, Hanower, Karlsruhe, Monachium, Norymberga i Oberhausen. Szczególną sympatią darzę poczynania hanowerskiego sztabu WOŚP, zawiązanego w 2017 roku z inicjatywy młodej, uroczej i pełnej pomysłów Darii Adamczyk, której udało się zarazić pomysłem i zebrać wokół siebie wielu zamieszkałych na stałe w Hanowerze i okolicach Polaków, otwartych na działalność charytatywną na rzecz polskich szpitali i chętnych do społecznej pracy. Hanowerski sztab WOŚP ma już za sobą pierwszy inaugurujący 26 Finał i ogromny finansowy sukces w wysokości 99.995 złotych i 24 groszy. Łącznie podczas tegorocznego 26 Finału WOŚP zebrano niesamowitą sumę 126.373.804 złotych i 34 groszy.

Sukces finansowy to efekt pracy bardzo wielu ludzi: organizatorów, wolontariuszy, darczyńców, sponsorów, artystów i uczestników Finałów, ale ja zaryzykuję stwierdzenie, że każda działalność charytatywna, choć jest efektem aktywności społecznej wielu, to jednak charyzmatyczny lider odgrywa szczególną rolę i jest magnesem, który przyciąga tłumy. Taki jest Jurek Owsiak i taka jest Daria Adamczyk oraz, mam nadzieję,  wszyscy inni szefowie sztabów WOŚP w Polsce (1567 sztabów krajowych) i na całym świecie (84 sztaby zagraniczne). Polacy mają wiele narodowych przywar, ale choć są bardzo nieufni także w kwestii zbiórek pieniędzy, to jednak zaufali Jurkowi Owsiakowi tak dalece, że pozwolili się porwać i zespolić swoje siły dla fantastycznej idei, która od ponad 26 lat łączy Polaków i przyczynia się do znacznej poprawy w wyposażeniu polskich szpitali w aparaturę medyczną. W styczniu 2019 odbędzie się kolejny 27 Finał WOŚP, zarówno w Polsce, jak i w najdalszych zakątkach świata. Hanowerski sztab WOŚP zaprasza 5 stycznia do Hanoweru, gdzie w gościnnych progach Freizeitheim Döhren (An der Wollebahn 1, 30519 Hannover) zrealizowany zostanie kolejny Finał WOŚP. Dla zainteresowanych podaję link do konta sztabu na Facebook, gdzie można uzyskać wszelkie informacje Sztab WOŚP Hannover

Miniatury jesienne

Późna jesień to konfrontacja z własnym przemijaniem, ale także przypomnienie, że piękno zawdzięcza swój urok właśnie przemijaniu, tak jak ostatnie strony wspaniałej powieści, ostatnie dni wakacji czy ostatni akt spektaklu teatralnego. Im bliżej końca, tym intensywniejszym staje się to doświadczenie piękna. Wraz z opadającymi liśćmi powraca do nas bardzo wyraźnie słodko-gorzka świadomość tego faktu. Tak jak opadająca powoli poranna mgła odkrywa uroki przyrody, tak jesienne dni odkrywają przed nami nasze własne życie, ze wszystkimi jego urokami i problemami, sukcesami i porażkami. Dzisiaj publikuję kilka jesiennych miniatur, materiał dla jesiennych przemyśleń, najlepiej w towarzystwie przyjacielskiej duszy przy parujących filiżankach gorącego kakao lub czekolady.

Miniatury

Miniatura poetycka to lapidarna i ascetyczna konstrukcja literacka. Oszczędność słów oraz brak wyraźnego początku i końca są zamierzone aby uchwycić to, co najważniejsze. Miniatura poetycka jest dla każdego twórcy trudną formą, ponieważ wymaga od niego dużej dyscypliny słownej oraz wykorzystania wszystkich bez wyjątku zmysłów. Oczekiwanym przez twórcę efektem końcowym jest możliwie pełne zjednoczenie obu wyobraźni, autora i czytelnika.

Listopadowy blues

Dni stają się coraz krótsze a wieczory dłuższe – rozpoczyna się najbardziej melancholijna, zimna, mglista, wilgotna i ciemna pora roku. Im ciemniejsze dni, tym bardziej ponurym staje się nastrój bardzo wielu ludzi. Liczne badania naukowe wykazały, że w Europie Środkowej około 10% populacji uskarża się późną jesienią i zimą na permanentne zmęczenie, brak energii życiowej, brak koncentracji oraz zwiększony apetyt na węglowodany. To powszechne zjawisko można łatwo wyjaśnić: przyczyną złego samopoczucia są zmienione warunki świetlne. Na ciemność reaguje przede wszystkim szyszynka - jeden z gruczołów wydzielania zewnętrznego, która uwalnia hormon snu, czyli melatoninę. Im wyższy poziom melatoniny, tym gorszym staje się nastrój. Ze względu na niski poziom nasłonecznienia zmniejsza się także poziom hormonu tkankowego, czyli serotoniny, która, współdziałając z melatoniną, reguluje sen, apetyt, a także ciśnienie krwi, temperaturę ciała i potrzeby seksualne. Niski poziom obu hormonów może powodować niezwykłe i długotrwałe zmęczenie, a nawet uwalniać zachowania depresyjne, impulsywne lub zgoła agresywne.

Receptą na listopadowy blues są: więcej światła i ruch na świeżym powietrzu. Każda okazja jest dobra, aby wzmocnić układ odpornościowy i nasycić organizm światłem słonecznym. Mnie osobiście nic nie może stanąć na drodze (może tylko huragan lub gradobicie), aby nie wyruszyć na codzienną pieszą  wyprawę - pokonuję wtedy dystans około 8-10 kilometrów szybkim marszem lub wycieczkę rowerową - w tym wypadku zwiększam dystans do 15-20 kilometrów. Nawet gdy niebo jest pochmurne, natężenie światła wynosi 1000 luksów rano i 3000 luksów w południe, natomiast w pomieszczeniach zamkniętych wynosi zaledwie 100 do 300 luksów. Dziesięciokrotnie więcej światła oraz poczucie komfortu pozytywnego wyczerpania, wynikającego z długiego przebywania na świeżym powietrzu i innych ćwiczeń wysiłkowych, zarówno na zewnątrz jak wewnątrz, powodują znaczną poprawę mojego nastroju i utrzymują go na codziennym wysokim poziomie przez całą jesień i zimę.

Czasem pomaga mi pisanie wesołych tekstów, jak ten dzisiaj publikowany. Komiczność tego tekstu wynika w pierwszej linii z faktu, iż cztery pory roku zamieniły się między sobą rolami i nie odpowiadają już w 100% swoim kryteriom klimatycznym i meteorologicznym, tak jak to dawniej bywało, gdy wiosna była wiosną a lato latem, jesień jesienią a zima zimą. Dzisiaj to, co w kalendarzu niekoniecznie musi odpowiadać temu, co za oknem.

Międzynarodowe Targi Książki. Frankfurt nad Menem, 10-14.10.2018

Międzynarodowe Targi Książki we Frankfurcie nad Menem (niem. Frankfurter Buchmesse) to nie tylko największe i najważniejsze na świecie targi branży wydawniczej, to także wielkie wydarzenie towarzyskie i kulturalne. Już po raz 70. spotkali się we Frankfurcie wydawcy, pisarze, księgarze, bibliotekarze, dziennikarze oraz oczywiście entuzjaści książek. Pierwsze powojenne Targi Książki odbyły się we Frankfurcie w 1949 roku w bardzo skromnych warunkach w pomieszczeniach kościoła św. Pawła w centrum miasta, gdzie zaledwie 205 wydawców z całych Niemiec zaprezentowało swoje jeszcze bardzo skromne propozycje książkowe. Tegoroczne Targi Książki odbyły się we wspaniałych halach targowych i przyciągnęły ponad 7300 wydawców ze 100 krajów, którzy zaprezentowali około 400.000 tytułów. Targom towarzyszyły setki jeśli nie tysiące imprez a liczba odwiedzających targi przekroczyła 300.000 osób.  Polskie stoisko we Franfurcie prezentowało dorobek 48 polskich wydawców; stoisko prezentowało się bardzo dobrze, a śladów polskiego kryzysu czytelnictwa książek próżno było na tym stoisku szukać. Wiele polskich książek przyciągało uwagę odwiedzających, ale ogólnie zainteresowanie polską książką było bardzo wybiórcze, powiedziałbym, że tylko znani i często tłumaczeni autorzy cieszyli się większym zainteresowaniem.

Czytelnictwo w Niemczech utrzymuje się nadal na wysokim poziomie, ale ostatnimi laty przeżywa także pewien kryzys, chociaż może nie tak dramatyczny jak w Polsce. Liczba czytelników książek w Niemczech z roku na rok powoli się zmniejsza, szczególnie wśród grupy ludzi do lat 49, ale za to rośnie wśród czytelników starszych wiekiem. Prężnie rozwija się rynek książek dla dzieci i młodzieży oraz rynek wydawnictw elektronicznych.

Frankfurckie Targi Książki są doskonałą okazją do wymiany doświadczeń, interesujących i inspirujących spotkań z autorami i wydawcami, możliwością poznania nowych trendów i tematów w literaturze oraz dowodem na to, że książki, zarówno te drukowane na papierze, jak i te w zapisie elektronicznym, cieszą się nadal zainteresowaniem ludzi, którzy chcą wiedzieć więcej o sobie i otaczającym ich świecie. Pomimo ogromnego zainteresowania, atmosfera wśród wystawców była wyraźnie przygaszona i wielu mówiło już otwarcie o kryzysie w branży książkowej.

In Vino Veritas

Któż nie zna tego łacińskiego powiedzenia, że w winie tkwi prawda lub bardziej swojsko, że wino rozwiązuje język. Chyba nie ma drugiego takiego napoju nas świecie, który byłby bardziej uwodzicielski i zachęcający do delektowania się niż wino. Z całą pewnością wynika to z różnorodności gatunków wina, które produkowane są z setek odmian winorośli przez tysiące producentów, ale także z różnorodności warunków klimatycznych i geologicznych, które wpływają na smak wina. Nawet wino z tego samego stoku, wyprodukowane przez tego samego winiarza, może smakować zupełnie inaczej przez kolejne lata. Ponadto wiele zależy od prawidłowej temperatury wina, używanych kieliszków i rodzaju potraw, do których serwowany jest ten trunek. Przez wiele lat pokutował pogląd, że wino, szczególnie czerwone spożywane w małych ilościach, ma spory wpływ na zdrowie człowieka, dzięki fenolom zawartym w skórce winogron, które działają przeciwzapalnie i zapobiegają starzeniu się. Z najnowszych badań wynika jednak, że zawartość fenoli jest zbyt niska, aby uzyskać jakiś znaczący efekt, ale mit pozytywnego wpływu czerwonego wina na zdrowie tkwi uparcie w świadomości społecznej. Moim zdaniem, to nie ilość, lecz jakość i odpowiedni dobór wina do spożywanych posiłków, jego optymalna temperatura i metoda podania tworzą harmonię i elegancję, które mogą sprawiać dużo radości, tej codziennej i tej odświętnej. Jednakże przy całym szacunku dla sztuki winiarskiej oraz sympatii dla wina i jego walorów kulinarnych i towarzyskich, rozsądny człowiek nie powinien nigdy zapomnieć, że wino jest napojem, było nie było, alkoholowym i jego spożycie wymaga umiaru.

W tym miejscu słów kilka o historii wina, oczywiście w maksymalnym skrócie: pierwsze wzmianki o produkcji wina na większą skalę można odnaleźć już w 5000 roku p.n.e. na terenie dzisiejszej Gruzji i Iraku. Badania szczątków roślinnych dowodzą, że w tym czasie systematycznie uprawiano winorośle. W 4 tysiącleciu p.n.e. Egipt był wielkim importerem wina z Bliskiego Wschodu, zarezerwowanym jednakże tylko dla klas wyższych. W 3 tysiącleciu p.n.e. wino było już znane w starożytnej Persji, a w 1700 roku p.n.e. dotarło na Kretę, a następnie na stały ląd grecki. Tysiąc lat później wino znane już było w całym rejonie Morza Śródziemnego. W czasach narodzenia Chrystusa Rzymianie sadzili masowo winorośle na podbitych obszarach Europy Środkowej, której klimat i gleba były optymalne dla tych upraw i to oni właśnie upowszechnili winiarstwo, sztukę produkcji i konsumpcję wina w Europie.

Podsumowując tę krótką rozprawkę, powiem tak: wino nie jest zwykłym dobrem konsumpcyjnym, wino jest wartością cywilizacyjną i dobrem kulturalnym, ponieważ towarzyszy ludzkości  od wielu tysiącleci oraz, co jest nie mniej ważne, winnice i produkcja win stały się jednymi z najważniejszych gałęzi gospodarek w wielu krajach na świecie.

Krótka rozprawa o stanie niemieckojęzycznej liryki

Z moich osobistych doświadczeń, długoletniej obserwacji niemieckiego rynku wydawniczego oraz zainteresowań niemieckojęzyczną literaturą, oczywiście ze szczególnym uwzględnieniem poezji, wynika niezbicie, że poezja w gruncie rzeczy nie odgrywa już żadnej znaczącej roli w zainteresowaniu publicznym i przyjęła typowo niszową pozycję. Odsetek, jaki stanowią obecnie książki poetyckie w całkowitym obrocie niemieckiego handlu książkami, wynosi mniej niż jeden procent. Ten jeden procent wypełniają wznowienia najznakomitszych klasyków np. Johann Wolfgang von Goethe, Henrich Heine, Bertold Brecht, Friedrich Schiller, ale także klasyków bardziej współczesnych np. Rainer Maria Rilke, Erich Kästner, Durs Grünbein, Robert Gerhard, Wolf Biermann, Ingeborg Bachmann oraz ciesząca się sporą popularnością poezja miłosna autorów współczesnych, ale należących do starszego pokolenia np. Ulla Hahn, Sarah Kirsch, Erich Fried. Tomiki poetyckie ukazują się nakładem małych, wyspecjalizowanych wydawnictw, w marginalnych nakładach rzędu najwyżej kilkuset egzemplarzy. Współczesnych, młodych poetów nie publikuje się wcale, ponieważ zainteresowanie czytelników jest znikome a związane z wydaniem książek ryzyko finansowe zbyt duże.

Ale jest także dobra wiadomość dotycząca współczesnej, niemieckojęzycznej poezji. Paradoksalnie, im słabsze jest czytelnictwo książek poetyckich, tym większe jest zainteresowanie słuchaniem poezji na spotkaniach autorskich, wieczorach poetyckich lub festiwalach poezji. Coroczny Festiwal Poezji w Berlinie bije rekordy popularności, liczna publiczność żywo reaguje na czytane wiersze i gorąco je oklaskuje, ale już nikt nie kwapi się, aby kilka chwil później kupić te same wiesze w formie książkowej. Dlaczego tak się dzieje? Tego nikt na dobrą sprawę tak dokładnie nie wie, ale wydaje się, że takie publiczne odczyty, recytacje, spotkania z poetami mają dla wielu uczestników tych spotkań bardziej towarzyski i rozrywkowy charakter, ale nie są bynajmniej odbiciem szczególnego zainteresowania poezją. O wiele łatwiej jest zachwycić się poetyckim tekstem w obecność kilku przyjaciół, przy lampce wina, niż przedzierać się samemu przez ten sam tekst zawarty w tomiku poetyckim.

Podsumowując tę krótką ocenę, powiem tak: zainteresowanie poezją, choć niemasowe, trwa w Niemczech nadal. Co prawda, nowe książki poetyckie ukazują się bardzo rzadko, ale za to z wierszami współczesnych niemieckich, austriackich lub szwajcarskich poetów można zapoznać się na licznie organizowanych spotkaniach, lub przeczytać na internetowych stronach autorskich oraz poetyckich portalach, forach i blogach. Formy prezentacji sztuki poetyckiej ulegają zmianom, dopasowując się do cyfrowych czasów, ale głębokie wartości płynące z poezji pozostają nadal niezmienne. Poezja nigdy nie była sztuką dla mas, zawsze była sztuką elitarną i tak zapewne pozostanie na zawsze. Aby sięgać po poezję, trzeba posiadać bardzo specyficzną, wewnętrzną potrzebę szukania wartości pozamaterialnych oraz potrzebę stawiania fundamentalnych pytań, o co coraz trudniej w nastawionym na konsumpcję i mocno zindywidualizowanym świecie.

Dla mnie osobiście, regularne czytanie poezji jest odpoczynkiem od realiów życia i pracy, ucieczką od codzienności i możliwością budowania mostów łączących mnie z innymi ludźmi, z innymi narodami, z innymi kulturami. Czytanie poezji to także źródło osobistych pomysłów i życiowych inspiracji, ponieważ poetyckie teksty ukazują ludzką duszę, ludzkie dylematy i wszystkie złożoności bycia człowiekiem, w krótkiej, skondensowanej formie z wielkim interpretacyjnym marginesem.

W przeciwieństwie do niemieckojęzycznej poezji niemieckojęzyczna proza ma się o wiele lepiej, ale także w tym obszarze nastąpiły istotne zmiany. Współczesna literatura nie jest już tworzona tylko przez wielkich i znanych autorów.  Literatura stała się bardziej demokratyczna i każdy, kto ma coś do powiedzenia, może wydać książkę. Publikacja książki w wersji elektronicznej (e-book), w przeciwieństwie do tradycyjnego wydania papierowego, jest mało kosztowna i łatwa do przeprowadzenia, a wciąż rosnący popyt na wydawnictwa elektroniczne można łatwo zrównoważyć. Gdy to tego dołożymy inne formy cyfrowej wypowiedzi na autorskich stronach, blogach i innych publikatorach, to otrzymamy wieloaspektowy i szerokoformatowy obraz naszej teraźniejszości, jaki nigdy do tej pory nie istniał.
Literaturoznawstwo z całą pewnością przefiltruje w przyszłości współczesną niemieckojęzyczną literaturę i dokona jej dogłębnej analizy, ze wskazaniem na najbardziej wartościowe dzieła, a tymczasem można czytać do woli (oferta książkowa jest ogromna) nie zważając na krytyki i oceny i budować sobie swój własny obraz stanu i poziomu niemieckojęzycznej literatury.

Inspiracja

Inspiracja jest moim zdaniem najważniejszym i najcenniejszym elementem w całym procesie twórczym. To jest iskra, która w trakcie swojego krótkiego lotu jest w stanie poruszyć struny wrażliwości i wyobraźni twórcy i tym samym zainspirować go do pracy. Osobiście unikam odpowiedzi na pytania o inspirację. Jest to dla mnie pytanie bardzo intymne, tak jak intymnymi byłyby pytania o moje wewnętrzne emocje, wzruszenia, szczęścia i nieszczęścia oraz wszystkie małe i duże dylematy. Inspiracja jest czymś szczególnym, czymś, co staje na mojej drodze w najmniej oczekiwanym momencie, ku mojemu całkowitemu zdziwieniu lub mojej wielkiej radości. I wtedy mój wewnętrzny świat powoli uporządkowuje się, a następnie rozświetla blaskiem nowego tekstu, który nadaje określoną formę jeszcze nieokreślonej treści, ale którą dzięki poetyckiej strukturze łatwiej jest zrozumieć. Lubię bawić się słowami i wyrażać nimi to, co jest we mnie i wokół mnie a inspiracja prowokuje i pomaga w pisaniu, a także często powoduje, że gotowe dzieło nie do końca odpowiada moim pierwotnym zamiarom.

Tak było w przypadku wiersza “Na mojej ulicy”. Pisząc pierwszy wers, nie wiedziałem jeszcze, jak zakończy się cała historia. Gotowy tekst zaskoczył mnie samego. To było dla mnie wspaniałe uczucie i rodzaj głębokiego oczyszczenia. Stwierdziłem z ulgą, że wiersz "napisał się sam" i rozpoczął samodzielne życie. Poezja nie może zmienić świata, a jednak cały czas próbuje to czynić, wbrew logice i prawom fizyki.

Czytanie książek jest także doskonałą terapią

Wszystkim molom książkowym, którzy regularnie czytają książki, nie muszę tłumaczyć, ile radości sprawia czytanie książek, natomiast tym wszystkim, którzy książek nie czytają lub czytają bardzo okazjonalnie, chciałbym zacytować polską noblistkę Wisławę Szymborską, która powiedziała, że “czytanie książek to najpiękniejsza zabawa, jaką sobie ludzkość wymyśliła”. Ale czytanie książek to nie tylko wielka przyjemność, to również wiele innych korzyści. Czytając książki, stymulujemy umysł, rozwijamy wyobraźnię, wzbogacamy słownictwo, pogłębiamy wiedzę, poprawiamy pamięć i koncentrację, ćwiczymy myślenie analityczne. Ale jest jeszcze jedna korzyść płynąca bezpośrednio z czytania książek, korzyść, z której większość ludzi nie zdaje sobie sprawy. Każdy z nas przeżywa od czasu do czasu trudne chwile, miewa egzystencjalne wątpliwości, stawia trudne pytania, powątpiewa  w sens życia i często nie wie, jak dalej żyć. Czytanie książek jest doskonałą terapią i lekiem na codzienne bolączki i wszelkie zło, to prawdziwe narzędzie terapeutyczne. Książki to skrzynia pełna codziennej wiedzy, z której czerpiemy informacje, ale przede wszystkim emocje. Każda emocja, jaką odkrywamy na stronach książek, pozostawia ślad w naszym  mózgu, ślad, który może pozostać w nas na bardzo długo albo wręcz na zawsze. Emocje uczą nas zawsze czegoś nowego, wstrząsają nami, wzruszają nas, zmuszają do spojrzenia na naszą rzeczywistość oczami bohaterów książek. Czytanie jest sposobem na zadawanie sobie pytań, pobudzaniem ciekawości świata i ludzi, z którymi być może nie mieliśmy nigdy przedtem do czynienia oraz uwolnieniem od codziennych smutków i rozterek. I w tym właśnie zawarty jest terapeutyczny sukces wynikający z czytania książek.

Dlaczego warto czytać książki? Ponieważ nie istnieje jedna, uniwersalna prawda, odpowiednia dla każdego człowieka, prawdą jest zawsze tylko to, co w danym momencie jako indywidualny człowiek poszukujemy i potrzebujemy, a każda książka, to przecież inna prawda. Czytanie książek wyostrza nasze zmysły, poszerza horyzonty, jest źródłem inspiracji, łagodzi wątpliwości i ... zaprasza ponownie do życia.

Kreatywny potencjał

Każdy człowiek posiada w sobie kreatywny potencjał, co wynika z fantastycznych umiejętności ludzkiego mózgu, wyposażonego w funkcje poznawcze, które wykorzystujemy w celu zrozumienia świata oraz interakcji ze światem, są to m.in. procesy sensoryczne, związane z działaniem naszych zmysłów, umiejętność selekcjonowania i koncentracji, zdolność zapamiętywania, przywoływania i modyfikowania informacji, logiczne myślenie i zdolność do wykorzystywania zdobytej wiedzy. Ale nie każdy człowiek potrafi ten kreatywny potencjał w sobie odkryć lub brakuje mu odwagi, aby zmierzyć się z czymś nowym. Kreatywność to coś zupełnie innego niż wiedza lub inteligencja. Wiedza to gromadzenie informacji już znanych a inteligencja pomaga zrozumieć rzeczy i sprawy, które ktoś już kiedyś wymyślił. Natomiast kreatywność jest umiejętnością tworzenia czegoś nowego. Kreatywny człowiek musi posiadać odwagę, aby odrzucić stare oraz umiejętność, aby tworzyć nowe. Dlatego ludzie bardzo konserwatywni w swoich poglądach i przyzwyczajeni do starego tak rzadko są kreatywni, ponieważ trudno jest im przełamać swój skostniały sposób myślenia. Ale wcale nie trzeba być rebeliantem lub wariatem, aby być twórczym człowiekiem. Wystarczy odwaga, aby przełamać stare sposoby myślenia i oderwać się od norm, reguł oraz standardów myślowych. Takie wybicie się ponad poziom pomaga odkryć kreatywne pokłady w sobie samym. Własna kreatywność zachęca także do zainteresowania się sztuką w ogólnym tego słowa znaczeniu. Obcowanie z realną sztuką, podczas czytania, słuchania lub oglądania sprawia, że stajemy się bardziej aktywni intelektualnie, ponieważ sztuka zawiera także wiele wolnych przestrzeni, które my sami możemy dowolnie wypełnić naszą wyobraźnią. To wszystko sprawia radość i satysfakcję, dając jednocześnie głębokie poczucie szczęścia. Warto więc być kreatywnym, warto chwycić za pióro, pędzel, dłuto, instrument muzyczny lub inne kreatywne narzędzie i odnaleźć w sobie coś, co wzbogaci nasze życie i sprawi, że szczęście znajdzie się na wyciągnięcie ręki. Kreatywność pomaga także w stanach kryzysowych, rozwiązuje często emocjonalne problemy i pomaga pogodzić się z trudami życia. Kreatywność daje wiele przyjemności oraz pomaga w odnalezieniu życiowego sensu.

Na zakończenie chciałbym zacytować niemieckiego poetę Hermanna Hesse, który powiedział, że "pisanie nawet najsłabszych wierszy uszczęśliwia człowieka bardziej, niż samo czytanie nawet najwspanialszych" (w moim wolnym przekładzie). W oryginale niemieckim cytat ten brzmi następująco "Selbst das Machen schlechter Gedichte ist noch viel beglückender als das Lesen der allerschönsten".

Czy nasz świat można jeszcze uratować?

Wakacje dobiegają końca, długotrwała susza i niesamowite upały skończyły się wreszcie, pogoda stabilizuje się i jest bardziej znośna, a mnie zajmuje dzisiaj trudne pytanie, które tylko pozornie jest pytaniem fatalistycznym. W rzeczywistości jest to pytanie bardzo zasadne.

Zmiany klimatu zagrażają poważnie całej ludzkości, co najmniej tak samo jak światowe wojny. Globalne ocieplenie zagraża nie tylko ludzkim siedliskom, czy wręcz całym kontynentom, lecz zagraża także wolności i demokracji. Każdego dnia pojawiają się nowe sygnały, z których wynika, że przyszłość ludzkości będzie bardzo gorzka – nie tylko ze względu na szybko zbliżające się i daleko idące zmiany klimatu, ale przede wszystkim dlatego, że ludzkość rośnie w zatrważającym tempie. Szacuje się, że do 2050 roku przybędzie na Ziemi 2,4 miliarda ludzi, co da łączną liczbę 9 miliardów ludzi. Te 9 miliardów ludzi będzie chciało normalnie żyć, zdrowo się odżywiać, przyzwoicie mieszkać, co spowoduje jeszcze większe niż dotychczas zagrożenie dla ziemi i nieba, krótko mówiąc ekologia planety będzie poważnie zagrożona. Już dzisiaj światowa gospodarka żyje na ekologiczny kredyt: zasoby kopalne i woda stają się coraz rzadsze, tysiące hektarów ziemi ulegają erozji i stają się nieuprawnym ugorem, wiele gatunków zwierząt, roślin i owadów ginie bezpowrotnie, z kominów i rur wydechowych wydobywają się  miliardy ton dwutlenku węgla, szybko po sobie następujące susze, sztormy i powodzie zagrażają ludzkiej egzystencji i ekologii planety.

Klimatolodzy nalegają, aby ludzkość drastycznie zredukowała emisję dwutlenku węgla i ograniczyła swoje roszczenia wobec planety. W przeciwnym wypadku ludzkość nie ma szans na przeżycie, pozbawiając się stopniowo warunków do normalnego życia. Aby uniknąć katastrofy, ludzkość będzie musiała zmienić diametralnie swoją roszczeniową postawę wobec planety, będzie to gigantyczne wyzwanie dla każdego człowieka oraz dla całej ludzkości: ocalenia planety będzie zadaniem wyczerpującym i wymagającym bardzo wielu wyrzeczeń. Pomóc w tym zadaniu mogą nowe techniki i technologie, ale to sami ludzie będą musieli zmienić swoje przyzwyczajenia i sposoby życia na bardziej ekologiczne, konsumpcja musi maleć, a nie rosnąć, zużycie energii musi maleć, a  nie rosnąć, zanieczyszczenia muszą maleć, a nie rosnąć, ochrona planety musi otrzymać priorytetowe znaczenie.

Ja pozostaję optymistą, w tym przypadku jednak tylko umiarkowanym optymistą. Jeżeli planetę Ziemię zrujnujemy tak dalece, że nie będzie ona w stanie nas wyżywić i napoić, to przyszłość ludzkości będzie faktycznie bardzo gorzka. Na szczęście kolektywna  nieświadomość nie ma już racji bytu. Wiemy już, że musimy chronić naszą planetę za wszelką cenę, ponieważ jej egzystencja jest potężnie zagrożona, a drugiej takiej nie ma prawdopodobnie w całym wszechświecie. Lecz nawet jeżeli gdzieś w ogromie kosmosu istnieje jakaś planeta podobna do naszej i możliwa do zamieszkania, to droga do niej jest zbyt daleka. Nie mamy więc alternatywy.

Bezsenne noce! przekleństwo czy szansa?

Sen jest potrzebą każdego organizmu, uwarunkowaną genetycznie. Jego długość i jakość zależą od osobistych predyspozycji, szerokości geograficznej, pory roku, rytmu dobowego, a także wieku i stanu zdrowia człowieka. Kiedy jesteśmy zmęczeni, zasypiamy, nie zdając sobie tak naprawdę sprawy z ważności tego procesu dla naszego zdrowia i życia. Podczas nocnego odpoczynku system odpornościowy pracuje na wysokich obrotach: naprawiane są komórki organizmu, rosną mięśnie, wszystko to, co przeżyliśmy w trakcie dnia, jest opracowywane i zapamiętywane. To, że nie zawsze równie szybko zasypiamy i równie dobrze śpimy, leży także w naszej ludzkiej naturze. Sen jest procesem złożonym, a zatem przyczyny powodujące bezsenność, mogą być także wszechstronne. Wszelkie niepokoje i zmartwienia mogą powodować bezsenność, ale normalny, zdrowy człowiek nie powinien się obawiać bezsennych nocy, jeżeli występują sporadycznie. Krótko mówiąc, jedna, dwie lub nawet kilka bezsennych nocy nie powinny nas martwić i stresować. Kiedy sen nie przychodzi, nie warto terroryzować się przewracaniem z boku na bok i rozmyślaniem, dlaczego nie mogę zasnąć, lepiej jest świadomie wykorzystać bezsenność jako szansę. Warto sobie powiedzieć: dzisiaj nie chcę spać lub dzisiaj nie będę spać, bo nie mam takiej potrzeby i ... zająć się czymś innym. Takie podejście do bezsenności nazywa się "interwencją paradoksalną" i ma na celu skupienie uwagi na innej czynności, tak aby można było się trochę zrelaksować i uwolnić od oczekiwań konieczności snu. Warto wykorzystać fazę czuwania, aby zrobić coś prostego lub pożytecznego, lub kreatywnego, dla siebie samego i dla dobrego samopoczucia. Oto tylko kilka przykładów takich skutecznych czynności: wykorzystaj czas i skończ wreszcie książkę, którą położyłeś na nocnym stoliku, zrób listę rzeczy do wykonania lub napisz, co cię dzisiaj trapiło, sprzątnij pokój, zmyj naczynia lub wyprasuj koszulę, posłuchaj relaksującej muzyki lub wymasuj ciało aromatycznym olejkiem. Większość tych działań jest jednocześnie monotonna i relaksująca, tak że po ponownym położeniu się do łóżka, ​​sen najprawdopodobniej przyjdzie sam. Mnie także od czasu do czasu przydarzają się bezsenne noce (szczególnie po mocno emocjonalnym dniu), ale nie jest to dla mnie bynajmniej powód do niepokoju czy irytacji. Ja wykorzystuję bezsenne noce do kreatywnej pracy, piszę teksty i wiersze, do napisania których, zbierałem w ciągu dnia tematy i pomysły lub zapisuję moje, często mocno skomplikowane myśli. Zapewniam ciebie czytelniku, że radość z pisania nie dopuszcza do mnie złych i bezsensowych pytań, czuję się przy tym bardzo komfortowo, dając jednocześnie mojemu ciału i umysłowi szansę na uspokojenie i przezwyciężenie bezsenności. Przy okazji powstają wiersze, jak ten poniżej prezentowany.

Pisanie listów - zapomniana pasja

Szlachetny papier listowy, wieczne pióro, szykowna koperta, starannie dobrany znaczek pocztowy - odręcznie pisane listy trafiają coraz rzadziej do skrzynek pocztowych. Kto tak naprawdę pisze dzisiaj listy własną ręką i na prawdziwym papierze, który można pogłaskać, powąchać lub czule wsadzić pod poduszkę? WhatsApp, Skype, Google Duo, Hangouts, SMS, MMS, E-Mail i inne wszechobecne komunikatory internetowe stanowią szybką broń nowoczesnych czasów i ludzkiej komunikacji. Wszystkie elektroniczne komunikatory z milionami lub miliardami uczestników są jednocześnie uwodzicielami, kłamcami i emocjonalnymi zabójcami. Zawsze są dostępne, bez względu na porę dnia lub nocy, bez względu gdzie się aktualnie na świecie znajdujemy. Sugerują nam nieustanną wszechobecność i osiągalność, a także potwierdzają nam, że nie jesteśmy samotni. Zapewniają nam cyfrowe bezpieczeństwo, bliskość i wspólnotę, chociaż rzut oka na analogiczny świat mówi nam zupełnie co innego. Prawdziwy, odręcznie napisany list stał się dla wielu ludzi zbyt staromodny, wymagający intelektualnego wysiłku i sporego nakładu czasu. Sztuka pisania listów, starannie skomponowana narracja, pięknie zbudowane zdania, nie mają już dzisiaj takiego znaczenia jak dawniej. List współczesny, pisany za pomocą klawiatury komputera lub smartfona, nie jest już sympatyczną rozmową na odległość, najczęściej jest tylko krótką i szybką informacją, bez tak typowych dla odręcznie pisanych listów: osobistej nuty, dbałości o styl, gramatykę i ortografię oraz ładny i czytelny charakter pisma. Osobiście nie wierzę w całkowite wyginięcie klasycznych listów, tych pisanych ludzką ręką. Pomimo negatywnego trendu, staromodne listy pozostaną pewnym rodzajem luksusu i będą nadal pisane, jako szczególna forma uznania dla szczególnych ludzi. Ale być może pismo ręczne - jako indywidualna sztuka - powoli zaniknie i stanie się nowym gatunkiem artystycznym a dzieci będą uczyły się pisać ręcznie nie na lekcjach języka ojczystego, lecz na zajęciach plastycznych. Kto wie, co przyniesie czas?

Waldemar Kostrzębski - Uprowadzenie, recytuje autor

Otwieranie puszek pandory, czyli o naruszaniu naturalnego porządku świata, ludzi i zwierząt

Puszka Pandory pochodzi z mitologii greckiej, a cała historia w maksymalnym skrócie przedstawia się następująco: Pandora była pierwszą kobietą, którą stworzył z gliny i wody Hefajstos na polecenie Zeusa. Pandorę zesłano na Ziemię, jako karę dla ludzi za przestępstwo Prometeusza, który odważył się wykraść ogień z Olimpu i darował go ludziom. Pandora otrzymała w posagu puszkę, której nie wolno było pod żadnym pozorem otwierać. Ale Pandora namówiła swojego męża do jej otwarcia (inna wersja mówi, że otworzyła sama z ciekawości) i wtedy opuściły puszkę zamknięte w niej plagi, klęski, choroby i wszelkie utrapienia ludzkości i rozprzestrzeniły się szybko po całym świecie.
Dziś powiedzenie "otworzyć puszkę Pandory" używane jest w odniesieniu do niebezpieczeństw, związanych z nowymi wynalazkami i technicznymi nowinkami lub decyzjami politycznymi, których nie można cofnąć lub odwrócić. Wcześniejsze znaczenie tego powiedzenia odnoszące się do ludzkich przywar i wad, nie odgrywa już dzisiaj większej roli. Puszka Pandora pozostała jednak symbolem wszelkich nieszczęść i cierpienia oraz źródłem zmartwień i kłopotów.

Nie jest moim zamiarem malowanie katastroficznych obrazów, jednakże chciałbym zwrócić uwagę na bardzo szybko postępującą i nadmierną eksploatację planety, która nie wytrzymuje takiego obciążenia. Uważam, że ludzkość otwiera świadomie kolejne puszki Pandory, bezprzykładnie ograbiając i doszczętnie niszcząc planetę, ponieważ nikt nie może już dzisiaj powiedzieć, że o niczym nie wie i że nie jest świadomy, czym grozi taka grabieżcza postawa i agresywna gospodarka wobec planety, jej przyrody, jej zwierząt, ale przede wszystkim wobec nas samych - jej mieszkańców. Rezultaty nadmiernej eksploatacji Ziemi są widoczne i boleśnie odczuwalne na całym świecie. Jako pozytywnie myślący człowiek nie tracę jednak nadziei, że ludzkość opanuje się w porę. Musimy obowiązkowo spłacić Ziemi ekologiczny kredyt, który zaciągamy od lat bez ograniczeń. Nigdy nie jest na nic za późno, tym bardziej na pozytywne, wspierające, chroniące i odbudowujące ekologię działania.

Rozważania o... potrzebie stawiania fundamentalnych pytań

Bardzo często jest tak, że pytania o sens życia stawiamy sobie dopiero wtedy, gdy znajdziemy się w sytuacji kryzysowej. Ale każdy kryzys jest także okazją do wyprawy w głąb siebie, aby odnaleźć właściwą odpowiedź, jak przełamać kryzys i nie dopuścić do kolejnych. Kto stawia sobie pytania o sens życia, stwierdza bardzo szybko, że odpowiedzi nie są bynajmniej proste, wręcz przeciwnie, są pełne sprzeczności i mocno kontrowersyjne. Stawiając sobie pytania o sens życia, nie można zapomnieć, że ludzkie życie na Ziemi jest czasowo ograniczone, dlatego powinniśmy darowany nam czas wyposażyć w konkretny sens tak, aby tego czasu nie zmarnować. A można to uczynić tylko samemu. I trzeba to uczynić w miarę wcześnie. Jeżeli będziemy całe życie rozmyślać nad sensem życia, to wtedy dotychczasowe życie odbierzemy jako pozbawione sensu. Chodzi o to, aby tak żyć, żeby w pełni wykorzystać własny potencjał - co można osiągnąć poprzez ciągłą motywację i inspirację do osobistego rozwoju - tym samym wypełnić życie należnym mu szczęściem i sensem.

Waldemar Kostrzębski - Rozważania o potrzebie stawiania fundamentalnych pytań, czyta autor

Czytelnicy książek żyją dłużej

Kolejna dobra wiadomość dla wszystkich tych, którzy lubią czytać książki oraz mocny argument, aby wziąć książkę do ręki dla wszystkich tych, którzy książek nie czytają w ogóle. Naukowcy z uznanego na całym świecie Uniwersytetu Yale opublikowali w czasopiśmie "Social Science & Medicine" wyniki swoich badań nad wpływem czytelnictwa książek na długość życia człowieka. Studia trwające 12 lat objęły 3635 uczestników. Uczestnicy-wolontariusze, wszyscy w wieku emerytalnym, zostali podzieleni na trzy grupy. Jedna grupa składała się z osób, które nie czytały książek w ogóle. Druga grupa obejmowała osoby, które czytały do 3,5 godziny w tygodniu. Ostatnia grupa to osoby czytające ponad 3,5 godziny w tygodniu. W trakcie 12-letnich studiów stwierdzono, że czytający książki żyli prawie dwa lata dłużej niż nieczytający w ogóle, ponadto wykazano, że u wszystkich czytających książki szanse na przeżycie kolejnych 12 lat zwiększyły się o 17% a dla czytających dużo i regularnie nawet o 23%. W swoich badaniach naukowcy brali pod uwagę także wykształcenie, dochody i ogólny stan zdrowia.

Innymi słowy, na nasze zdrowie i długość życia mają wpływ nie tylko zdrowa dieta i dużo ruchu na świeżym powietrzu, ale także czytelnictwo książek. Już pół godziny dziennego czytania zwiększa oczekiwaną długość życia o kilkanaście procent. Pozytywne skutki czytania książek pozostają jednak dalej niejasne. Badania wykazały jedynie bezpośredni związek pomiędzy czytaniem a długowiecznością, ale nie odpowiedziały konkretnie na pytanie dlaczego tak się dzieje. Ale wyniki tych badań nie były kompletnym zaskoczeniem, ponieważ wiadomo od dawna, że czytanie książek poprawia zarówno łączność międzykomórkową w naszych mózgach jak również naszą empatię. Nie wspominając już o... poszerzaniu horyzontów, pobudzaniu kreatywności, wzmacnianiu koncentracji, redukcji stresu, poszerzaniu zdolności językowych, budzeniu uśpionych marzeń, poprawie samoświadomości i komunikatywności oraz zwykłej radości w odkrywaniu nowych światów, historii, ludzi, zdarzeń i emocji.  Kto czyta, zapomina o rzeczach i sprawach codziennych, zdobywa nową wiedzę,  relaksuje się i na dodatek żyje znacznie dłużej. Dlatego warto czytać książki, do czego wszystkich gorąco zachęcam.

Powrót do natury, ucieczka od cywilizacji czy zwykła mrzonka?

Powszechna tęsknota za radykalnym zwolnieniem szybkości życia i skoncentrowaniem się na tym, co najważniejsze w ludzkim życiu, to wynik działania sił odśrodkowych mocno zurbanizowanej rzeczywistości milionów ludzi oraz ich alienacji w nowoczesnych społeczeństwach. Coraz więcej ludzi, szczególnie mieszkańców wielkich metropolii Europy Zachodniej, marzy o wielkiej ucieczce i powrocie na łono natury lub powrocie do urojonego raju. Jedni chcą porzucić swoje dotychczasowe, mało interesujące i mocno stresujące życie, inni chcą szukać w naturze odpowiedzi na  nurtujące ich egzystencjalne pytania, jeszcze inni marzą o bardziej sprawiedliwym i pokojowym świecie, odrzucając kategorycznie kapitalizm. Ten trend nie jest niczym nowym, w przeszłości było wiele przykładów nowoczesnych ucieczek od cywilizacyjnego porządku świata, ucieczek zarówno pojedynczych jak grupowych, taki był np. ruch hippisowski czy ruch New Age. Psychologia i socjologia znają więc nie od dzisiaj ten uspokajający stan: odnalezienie samego siebie w ciszy i spokoju, to oaza zadowolenia i szczęścia. Bycie samemu nie oznacza automatycznie samotności (tego niechcianego, chorego i niszczącego człowieka stanu). Bycie samemu to nie tylko dobrowolna decyzja, to przede wszystkim bardzo ważna umiejętność, której można także się nauczyć, aby doświadczyć wewnętrznego bogactwa duszy i zewnętrznego bogactwa natury. Odważnych nie brakuje, ale niestety dla wielu uciekinierów to doświadczenie kończy się szybciej, niż się zaczęło. Kto nigdy nie nauczył się spędzać czasu z samym sobą - tym samym nigdy nie nauczył się odzyskiwać wewnętrznego spokoju i osobistej równowagi tylko przez sam fakt bycia samemu - ten nie wytrzyma długo tego niezwykłego stanu emocjonalnej samotności i ciszy, bez telewizji, internetu, telefonu, prasy i wszechobecnych portali społecznościowych. Powrót na łono natury pozostanie zapewne dla większości tych ludzi marzeniem nie do zrealizowania. Zamiana przytulnego mieszkania lub przytulnego domu na namiot, lub jurtę, bez prysznica i ciepłej wody, z toaletą w krzakach i zlewem w strumieniu, może trwać dwa lub trzy tygodnie letniego urlopu, ale takiej ascezy, trwającej miesiącami lub latami, nikt nie potrafi już sobie dobrowolnie narzucić. Najpóźniej gdy temperatura na zewnątrz spadnie poniżej zera lub po tygodniu obfitych opadów deszczu, większość uciekinierów rezygnuje z marzeń o wielkiej ucieczce i powraca do cywilizacyjnej codzienności. Ginąc ponownie i bezpowrotnie w wielkomiejskiej anonimowości, pozwalają zabić swój indywidualizm i wtedy nie pozostaje im  już nic innego, jak dopasować się do mocno wyśrubowanych wymagań społecznych i zapomnieć na zawsze próbę ucieczki od drapieżnej cywilizacji. Ale każda próba warta jest grzechu, nawet próba nieudana może stać się inspiracją do potężnych i daleko idących zmian w życiu pojedynczego człowieka.

Leśna kąpiel

Drogi czytelniku tego bloga, kiedy ostatni raz zażywałeś leśnej kąpieli, tuliłeś drzewa do siebie, chodziłeś boso po mchu, siedziałeś na powalonym pniu, podziwiałeś wszystkie odcienie zieleni? Liczne badania naukowe wykazały, że ludzie regularnie odwiedzający lasy mogą wzmocnić swój układ odpornościowy nawet o 50% a efekt ten może utrzymywać się przez długi okres czasu. Leśne kąpiele są uznaną metodą terapeutyczną w Japonii i Stanach Zjednoczonych, która zapewnia dobre samopoczucie i zdrowie. Ten nowy trend zyskuje także w Niemczech coraz więcej zwolenników. Hotele i biura turystyczne oferują liczne wycieczki piesze i rowerowe z przewodnikiem a na wyspie Uznam rośnie już pierwszy las leczniczy w Europie ze ścieżkami medytacyjnymi i zakazem korzystania z telefonu komórkowego. Spacer po lesie to takie mieszczańskie i mało nowoczesne, ale leśna kąpiel to zupełnie co innego. Czym różni się leśna kąpiel od normalnego spaceru po lesie? W rzeczywistości nie ma żadnej różnicy, ale brzmi bardzo ciekawie, nowocześnie i zdrowo. Wystarczy przejść się po lesie, godzinę lub dwie, bez ciągłego patrzenia na ekran telefonu, bez słuchawek na uszach, bez pośpiechu i myślenia o problemach życiowych i zawodowych. Leśna kąpiel to coś więcej niż zaczerpnięcie świeżego powietrza. Leśna kąpiel to ucieczka od codzienności i możliwość delektowania się przyrodą wszystkimi naszymi zmysłami. Najważniejszą rolą lasu to produkcja życiodajnego tlenu. Ale las to także niezwykle skuteczny filtr powietrza, jeden hektar lasu filtruje rocznie około 50 ton pyłów i sadzy. Ten gigantyczny odkurzacz pochłania do 99% wszystkich respirabilnych (wnikających do dróg oddechowych) cząstek pyłu z powietrza poprzez gromadzenie go na liściach i igłach. Deszcz zmywa potem te osady kompletnie. Ponadto las kształtuje klimat globalny i lokalny, ma wpływ na skład atmosfery ziemskiej, reguluje obieg wody w przyrodzie, chroni glebę przed erozją, pełni także funkcję wiatrochronną i obniża hałas cywilizacyjny.

Zdrowy i kwitnący las to moje naturalne ubezpieczenie na życie. Bardzo dużo czasu spędzam w lasach, pieszo z plecakiem lub na rowerze górskim. Mam szczęście, ponieważ w pobliżu mojego miasta znajdują się dwa duże kompleksy leśne (Uedemer Hochwald i Tüschenwald) oraz wspaniały rezerwat przyrody (Bislicher Insel), jeden z największych (obszar ochronny obejmuje około 10 kilometrów kwadratowych) terenów zalewowych w starorzeczu Renu na terenie Dolnej Nadrenii w zachodnich Niemczech, zimowej kwatery 25.000 dzikich gęsi z Arktyki oraz miejsca do życia dla wielu tysięcy innych ptaków np. kormoranów, bocianów, czapli oraz wielu gatunków dzikich kaczek. Wielokilometrowe i wielogodzinne wyprawy to mój sposób na odreagowanie cywilizacyjnego stresu. Bardzo gorąco polecam wyprawę do lasu o każdej porze roku, ale moim zdaniem najpiękniej jest w lesie wiosną, kiedy w cudowny sposób odradza się cała przyroda. Ogołocone z liści drzewa stanowią wspaniałą scenerię dla wiosennego spektaklu odrodzenia: fioletowy wawrzynek wilczełyko, biały zawilec gajowy, soczystożółty zawilec żółty, biały z jaskrawozielonymi liśćmi szczawik zajęczy przypominający do złudzenia koniczynę, niebieskofioletowa (niekiedy także błękitna, różowa lub biała) przylaszczka pospolita, to tylko niektóre z tych leśnych cudów, które tworzą wielokolorowy dywan lasu na wiosnę. Zachęcam także do odwiedzenia lasu krótko po letniej burzy, w nagrodę otrzymamy niesamowity koktajl zapachów mchu, próchnicy i żywicy.

Zamiast spaceru po lesie zafundujmy sobie zatem leśną kąpiel, bo las jest nie tylko naszym najlepszym przyjacielem, las może być także naszym terapeutą, spowiednikiem i ogromnym źródłem życiowej energii. Wędrując leśnymi drogami i bezdrożami, warto sobie uświadomić, jak wielkim i niezbędnym skarbem są lasy oraz jak bardzo jesteśmy od lasów uzależnieni. Przyroda poradzi sobie doskonale bez nas, lecz my bez przyrody zginiemy.

Trudne tematy

Samobójstwo należy do tematów mocno kontrowersyjnych, czy wręcz tematów tabu, szczególnie w społeczeństwach wysoko rozwiniętych i  szczycących się wysokim standardem życia. Każdego roku odbiera sobie życie w Niemczech około 10.000 ludzi, natomiast prób samobójczych odnotowuje się prawie 15.000. Tym samym samobójstwa są prawie trzy razy częstsze niż wypadki śmiertelne na niemieckich drogach. Myśli samobójcze mogą wystąpić u każdego człowieka, bez względu na stan posiadania i poziom życia; fenomen samobójstwa występuje we wszystkich klasach społecznych.  Większość prób samobójczych dotyczy nastolatków i młodych dorosłych, częściej kobiet niż mężczyzn, ale to mężczyźni najczęściej odbierają sobie skutecznie życie. Mnie interesuje następujące pytanie: czy samobójstwo jest działaniem samolubnym, czy może w pełni usprawiedliwionym? Ludzi, którzy odbierają sobie życie, trudno zrozumieć, szczególnie tym, którym życie nie szczędziło trosk i rzucało kamienie pod nogi, pomimo to, budowali swoje życie z uporem, poszukując własnego szczęścia. Ale są ludzie, którzy popełniają samobójstwo, bo  nie widzą innego rozwiązania niż własna śmierć; podjęli trudną decyzję i realizują ją konsekwentnie do końca. Moim zdaniem samobójstwo nie jest grzechem, przynajmniej nie tak jak to widzi i ocenia kościół, ponieważ każdy człowiek ma prawo decydować o własnym życiu, i nie musi żyć na siłę, jeżeli jego ból, który nosi w sobie - fizyczny lub psychiczny, realny lub urojony - jest tak wielki, że jedynym wyjściem jest jego kres. Ale w żadnym wypadku nie jest najlepszym, a już na pewno niejedynym rozwiązaniem. Europejczycy dumni są ze swojej wolności i prawa do samostanowienia, śmierć samobójcza uważana jest za prawo do decydowania o swoim życiu, ale czym staje się ta wolność, kiedy człowiek dobrowolnie rezygnuje z cudu życia; to już nie jest wolność, to jest jej karykatura. Ale najgorszą rzeczą w każdym samobójstwie jest moim zdaniem fakt, że najwięcej i całkowicie niezasłużenie cierpią najbliżsi tych samobójców, którzy następnie bardzo często obwiniają się za tę nieoczekiwaną śmierć, że nie uważali, że nie zwrócili uwagi, że nie szukali okazji do rozmowy, że o niczym nie wiedzieli i nie słyszeli itd. Czym więc jest samobójstwo? Lekkomyślnością czy bezwzględnością? Protestem czy rezygnacją? Moim zdaniem jest to działanie tchórzliwe, ponieważ zawsze jest łatwiej poddać się, niż stawić czoła wyzwaniom, dodatkowo bardzo egoistyczne. Żaden człowiek  nie jest sam na tym świecie, nawet jeżeli jest święcie przekonany, że tak jest. Depresja  i zespół wypalenia zawodowego (Burn-out syndrom) stały się chorobami społecznymi, co jeszcze bardziej utrudnia możliwości przełamania kryzysów. Nie bez znaczenia jest także fakt, że nowoczesne społeczeństwa wywierają ogromną presję, aby coraz więcej produkować i konsumować. Słabi psychicznie i wrażliwi ludzie nie nadążają i poddają się zbyt szybko. Zrażeni do życia i przytłoczeni ogromem problemów rezygnują zbyt szybko z walki. Istnieje zaledwie kilka powodów, które moim zdaniem  mogą ewentualnie usprawiedliwić śmierć samobójczą (np. nieuleczalna choroba, codzienna walka z bólem, całkowity paraliż ciała), ponieważ śmierć samobójcza to najgorszy sposób rozprawiania się z problemami życiowymi, bez względu na to, kto się zabija i w jaki sposób to czyni. Są to w większości niepotrzebne i bezsensowne śmierci. Trzeba koniecznie komuś zaufać, wtedy istnieje szansa na wyjście z kryzysowej sytuacji, przy czym nie musi to być obowiązkowo lekarz psycholog czy lekarz psychiatra. Bez szukania kontaktu i pomocy u innych ludzi, już sama myśl odebrania sobie życia może stać się ostatecznym wyrokiem.

Kilkukrotnie podejmowałem próby pisania wierszy o samobójstwie, szczególnie gdy dowiadywałem się o takim zdarzeniu np. gdy młodzi ludzie rzucali się pod podmiejskie pociągi. Chciałem zrozumieć powody, wczuć się w sytuację, rozważyć szanse i możliwość powrotu do normalnego życia. Sporo napisałem dotychczas na ten temat - za każdym razem było to dla mnie zadanie mocno intrygujące i emocjonalne, analityczne i filozoficzne - ale tylko dwa wiersze nie wylądowały ostatecznie w koszu. Dzisiaj prezentuję jeden z  nich.

Wiosna, wiosna, wiosna

Tego nie sposób nie zauważyć: świat wokół nas się odradza. Nastaje kolejna wiosna. Dni stają się coraz dłuższe, słońce pokazuje się coraz częściej, temperatura na zewnątrz rośnie, ptaki ćwierkają intensywniej i niestrudzenie budują gniazda, wszystkie drzewa, krzewy i kwiaty zaczynają wypuszczać pąki, zwierzęta oczekują przyjścia na świat potomstwa. Przyroda, odradzając się na nowo, budzi także ludzi z zimowego odrętwienia. Wiosna to czas odnowy i budzenia się wiosennych uczuć. Czy wiosenne uczucia istnieją naprawdę? Czy jest to tylko wytwór naszej wyobraźni? Jeżeli istnieją naprawdę, to co wpływa na tę wiosenną eksplozję uczuć?

Wielu naukowców przyjmuje, że uczucia wiosenne faktycznie istnieją. Jednak nie tłumaczą tego nagłym wzrostem poziomu hormonów płciowych w organizmie, lecz hormonem snu melatoniną i hormonem szczęścia serotoniną. Melatonina - hormon zdrowego snu i poprawnego rytmu biologicznego - jest produkowana przez szyszynkę, niewielki organ, usytuowanym w naszym mózgu. W trakcie trwania okresu zimowego, a także nocą jest to produkcja bardzo wzmożona, co sprawia, że czujemy się bezwładni i apatyczni, zmęczeni i senni. Kiedy nadchodzi wiosna, wraz z nią wzrasta natężenie światła i ciepła, w wyniku czego nasz organizm wytwarza mniej melatoniny, przez co stajemy się bardziej aktywni. W tym samym czasie wzrasta produkcja serotoniny, co sprawia, że stajemy się bardziej radośni. Hormony płciowe nie mają bezpośredniego wpływu na nasze wiosenne emocje, a tym samym na eksplozję wiosennych uczuć. Mężczyźni osiągają maksymalną produkcję testosteronu dopiero na początku lata, a równowaga hormonalna kobiet nie jest uzależniona od pory roku, zwłaszcza że znaczna część kobiet przyjmuje środki antykoncepcyjne, w związku z czym, ich organizmy nie podlegają hormonalnym wahaniom. To, że najwięcej dzieci poczętych jest na wiosnę, jest także legendą, co potwierdzają statystyki urodzeń: według nich większość dzieci poczęta jest w drugiej połowie roku.

Niektórzy naukowcy zaprzeczają teorii wiosennych uczuć. Twierdzą, że sztuczne światło i ogrzewanie zapewniają nam nawet zimą wystarczający poziom serotoniny w organizmie, a wiosenne uczucia, uwarunkowane hormonalnie, według nich nie istnieją w ogóle. W rzeczywistości to zupełnie inne czynniki wydają się wpływać na nasze uczucia na wiosnę. Potrafimy przeżywać wiosnę wszystkimi zmysłami: zapachy mokrej ziemi, trawy i mchu budzą wspomnienia z ubiegłych lat i pozwalają cieszyć się na nadchodzące, kolejne lato. Ponadto wiosna, szczególnie pełnia wiosny w maju, oferuje wiele atrakcji wizualnych: słoneczne dni, kolory kwiatów i zieleń krzewów wyciągają nas z naszych domów na zewnątrz, dekolty sukienek i zgrabne łydki kobiet zwiększają naszą gotowość, i chęć do flirtowania a tym samym uaktywniają i wzmacniają nasze wiosenne uczucia.

Osobiście jestem bardzo podatny na wiosenne uczucia i każda kolejna wiosna sprawia, że kwitnę wewnętrznie, nabieram sił żywotnych, a także - co w moim przypadku jest niezwykle cenne - bardzo mocno i wyraźnie odczuwam cud i magię życia; to wszystko sprawia, że mój akumulator emocjonalny kipi życiową energią.

Starzeć się to żadna sztuka

Każdy człowiek, wcześniej czy później, zaczyna zastanawiać się nad swoją starością, ale każdy czyni to na swój niepowtarzalny sposób. Nie może być inaczej, bo przecież każdy człowiek jest inny. Przypominanie sobie o tym, co było piękne i interesujące w naszym życiu jest także częścią tego myślenia, im jesteśmy starsi, tym częściej i chętniej sobie o tym przypominamy. "Wielka szkoda, że to wszystko tak szybko minęło", mówią pesymiści i wyglądają przy tym na bardzo zmartwionych. "Co minęło, już nie wróci", mówią optymiści i mrugając znacząco okiem, rozglądają się za nowym wyzwaniem. Wszystko zależy od nastawienia do własnego życia i do życia w ogóle. Ja także stawiam sobie pytania dotyczące mojej starości. Nie wiem, jak będzie wyglądała, bo nie wiem, czy pozostanę psychicznie i fizycznie w pełni sprawnym człowiekiem. Ale jedno wiem na pewno, nie chciałbym, aby starość pozbawiła mnie moich wspomnień i prawa do samostanowienia, chciałbym pozostać nadal wolnym i niezależnym od nikogo człowiekiem. Tymczasem piszę o tym wiersze, obowiązkowo pozytywne w swoim przesłaniu, bez czarnowidztwa i popadania w panikę. Mam nadzieję, że “wykraczę sobie” pogodną starość.

Paradoks cywilizacyjny

Jeszcze nigdy w historii ludzkiej cywilizacji człowiek nie posiadał tak wiele różnorodnych, bardzo szybkich i niezawodnych środków komunikacji, ale także jeszcze nigdy w historii ludzkiej cywilizacji człowiek człowiekowi nie miał tak mało do powiedzenia.

Symbole i znaki graficzne wypierają pismo, smileys mówią o nas więcej, niż my sami jesteśmy w stanie o sobie powiedzieć. Język ludzki redukowany jest do ultra krótkich wiadomości i symboli. W ciągu ostatnich sześciu lat smartfony całkowicie zmieniły nasze życie. Ale intensywne używanie telefonów komórkowych ma już daleko idący i negatywny wpływ na naszą sprawność umysłową i nasze zdrowie, czyniąc nas jednocześnie nieszczęśliwymi i nieproduktywnymi. Nowoczesny telefon komórkowy nie jest już symbolem statusu społecznego, ten mini komputer w kieszeni każdego człowieka obiecuje szybkie szczęście, pewność siebie a niezliczone źródła informacji dają poczucie sprawności intelektualnej. Dzięki laikom, komentarzom i niezliczonym wiadomościom otrzymujemy potwierdzenie i uznanie społeczne, a “bycie na bieżąco” daje nam poczucie bezpieczeństwa i kontroli. Ale ciągła interakcja coraz częściej wywołuje w nas złe uczucia, takie jak niezadowolenie, przemęczenie. Super nowoczesne, błyskotliwe urządzenie powoli niszczy nasze szczęście. Mimo to nie rozstajemy się z naszym smartfonem. Dlaczego nie możemy się od tego urządzenia oderwać? Ponieważ smartfony uzależniają. Psychologowie twierdzą, że ​​przewijanie ekranu aktywuje te same procesy metaboliczne w mózgu co u narkomanów. Ciągła komunikacja z przyjaciółmi, znajomymi lub kolegami z pracy za pośrednictwem mediów społecznościowych, takich jak np. Facebook, wydaje się mieć największy potencjał uzależniający. Teza jest jednak bardzo kontrowersyjna. Jest oczywiście bardzo wielu ludzi, którzy nadmiernie używają swojego smartfona. Ale to, czy spełniają kryteria uzależnienia, czyli uznanej choroby psychicznej, jest jeszcze zbyt mało zbadane. "Uzależnienie od smartfona" jako kategoria diagnostyczna nie istnieje w żadnych podręcznikach klasyfikacyjnych dla psychologów i psychiatrów. Niemniej, zdajemy już sobie coraz częściej sprawę, że jesteśmy wyczerpani informacjami, które nieustannie nas atakują. Nasze mózgi są całkowicie przeładowane obfitością informacji i nieustanną komunikacją z dziesiątkami lub setkami ludzi. W najgorszym przypadku zależność ta prowadzi do kompletnego wypalenia i w rezultacie do ciągłej bezsenności, wewnętrznej pustki, apatii i utraty sensu życia. Pytanie tylko, co robić, aby nie wpaść w całkowite uzależnienie? Odpowiedź jest tylko jedna. Świadome ograniczanie konsumpcji elektronicznej, którą oferują telefony komórkowe w naszym codziennym życiu, jest jedyną rzeczą, która może przynieść pożądany efekt na dłuższą metę. Nasze mózgi potrzebują takiego odpoczynku od elektronicznych mediów, bo inaczej możemy wpaść w poważne tarapaty zdrowotne. Człowiek nie jest stworzony, aby być ciągle on-line. Pozwólmy naszym telefonom, z szacunku dla własnego zdrowia, pozostawać na dłużej w szufladach.

Chociaż należę do pokolenia, wychowanego na  doskonałej literaturze fantastycznonaukowej, to jednak mam poważne kłopoty, aby wyobrazić sobie świat za 30 lat. Do tego czasu dokonana się i w pełni zmaterializuje kolejna rewolucja cywilizacyjna, tym razem rewolucja cyfrowa. Pytanie tylko, czy pozostaniemy w dalszym ciągu panami tego świata? Czy może staniemy się niewolnikami cyfrowej inteligencji? w pełni od niej uzależnieni i ubezwłasnowolnieni? Żyjącymi w takt komputerowych procesorów i stosownie do programowych algorytmów?

Radio Flora w Hanowerze zaprasza na kolejną, nie tylko polonijną audycję "Gadu Gadu"

Zapraszam w najbliższą sobotę, 3 marca 2018 roku o godzinie 12.00, do wysłuchania audycji w języku polskim, emitowanej na antenie Radia Flora w Hanowerze. W audycji przygotowanej i prowadzonej przez jej autorkę Grażynę Kamień-Söffker, oprócz aktualnych tematów polonijnych, będzie można wysłuchać mojego felietonu, który przygotowałem w związku z obchodzonym corocznie 21 lutego Międzynarodowym Dniem Języka Ojczystego.

Pod tym bezpośrednim linkiem znajduje się niemieckojęzyczna strona Radia Flora. Tam można wysłuchać tej audycji nas żywo w sobotę lub jako powtórkę w następujący po niej poniedziałek. Player "Live-stream hören" znajduje się w prawym, górnym rogu strony.

Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego, 21 luty 2018

21 lutego każdego roku obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego. Jest to bardzo ważne święto, zważywszy na wagę i znaczenie języka jako środka komunikacji międzyludzkiej, jako dobra kulturowego narodów, ale przede wszystkim, jako nośnika tożsamości narodowej. Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego został proklamowany na 30 Sesji Konferencji Generalnej UNESCO 17 listopada 1999 roku dla podkreślenia różnorodności językowej świata, a także w celu zwrócenia uwagi społeczności światowej na języki zagrożone i ginące. Dzień 21 lutego nie został wybrany przypadkowo: ma upamiętniać wydarzenia z 1952 roku, kiedy to w miejscowości Dhaka, obecnej stolicy Bangladeszu, zginęło 5 studentów, którzy domagali się przyznania językowi bengalskiemu statusu języka urzędowego.

Dzień ten nabiera szczególnego znaczenia dla wszystkich mniejszości narodowych, których języki są bardzo poważnie zagrożone wyginięciem, jako że znaczna część języków świata istnieje bardzo często tylko w formie mówionej. Każda utrata języka zubaża ludzkość i jej dziedzictwo, ponieważ każdy język to trochę inny obraz naszego świata, swoisty sposób rozumienia rzeczywistości i patrzenia na nią ze ściśle określonej perspektywy. Język polski, który jest jednym z 25 największych języków na świecie, bo posługuje się nim prawie 46 milionów ludzi w Polsce i poza jej granicami, nie jest na szczęście zagrożony, ale moim zdaniem przeżywa obecnie pewien kryzys. Jest wiele przyczyn tego stanu rzeczy, ale najważniejsze z nich to masowe korzystanie z mediów i komunikatorów elektronicznych, co ma znaczny wpływ na jakość języka mówionego i pisanego, słabnące z roku na rok czytelnictwo książek oraz tendencja do upraszczania języka codziennego. Polacy mówią niestarannie i nie przywiązują wagi do poprawności językowej. Polszczyzna przesycona nadmiernie anglicyzmami, staje się coraz bardziej potoczna, często rubaszna i niestety także często wulgarna.

Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego obchodzony jest w Polsce z należytym szacunkiem i przekonaniem o ważności języka i jego roli w życiu współczesnego Polaka oraz jest okazją do wielu dyskusji i rozważań na temat nauczania języka ojczystego, które jest kluczem do wysokiej jakości edukacji, która z kolei pozwala na pełne uczestnictwo w rozwoju społecznym. Szczególnie polskie szkoły włączają się intensywnie w obchody tego święta i wraz z wybitnymi naukowcami, językoznawcami i ludźmi kultury przedstawiają naukowe spojrzenie na język polski, jako czynnik wzbogacający człowieka, kształtujący jego ideały, wrażliwość etyczną, wyobraźnię i procesy myślowe.

Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego jest dla niemieckiej Polonii kolejną okazją do zintegrowania sił i środków oraz zintensyfikowania wszelkich działań na rzecz powszechnej możliwości nauki języka polskiego w niemieckich szkołach. Podpisany w czerwcu 1991 roku pomiędzy Polską a Niemcami „Traktat o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy” jest bazą dla tych działań. Problemem pozostaje nadal niejednolity system szkolny w Niemczech oraz fakt, że sprawy oświaty należą do kompetencji krajów związkowych,  a nie federacji, a co za tym idzie, to kraje związkowe decydują o stopniu, poziomie i powszechności nauczania języka polskiego oraz jego dostępności. Co prawda, na pograniczu niemiecko-polskim istnieją już dwujęzyczne gimnazja, ale są to jednostkowe programy specjalne, niereprezentatywne dla obszaru całych Niemiec. Problemem pozostaje także niekompletna infrastruktura nauczania języka polskiego i brak kadry nauczycielskiej. Sytuacja na dzień dzisiejszy jest niezadowalająca, ale należy stwierdzić, że realizowane są liczne projekty dla poprawy sytuacji, poprzez różnorodne formy kształcenia, na przekór obiektywnym trudnościom i niedostatecznym finansom a liczba uczniów objętych nauczaniem języka polskiego rośnie powoli, acz nieustannie. Nauczanie języka polskiego w Niemczech to oprócz walorów edukacyjnych, także promowanie polskości, upowszechnianie wiedzy o Polsce, polskiej kulturze, tradycji i historii.

Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego to bardzo ważne święto, prowokujące do podnoszenia świadomości językowej i kształtowania poczucia odpowiedzialności za język ojczysty. Dbajmy więc o nasz język ojczysty, ponieważ daje on nam poczucie przynależności do narodu polskiego, bez względu na to, do jakich należymy środowisk i pokoleń oraz w jakiej części świata żyjemy.

Moje fascynacje muzyczne - Emerson, Lake and Palmer

Był początek roku 1970, czterech muzyków postanowiło spotkać się w sierpniu, celem tego spotkania miało być założenie nowej grupy rockowej HELP, w składzie Jimmy Hendrix-gitara, Keith Emerson-instrumenty klawiszowe, Greg Lake-gitara, gitara basowa i śpiew i Carl Palmer-instrumenty perkusyjne. Niestety muzycy  nie zdążyli spotkać się w tym składzie i razem zagrać. Nieoczekiwana śmierć Hendrixa przekreśliła te plany bezpowrotnie. Z nazwy zespołu pozostały zatem tylko trzy litery ELP, ale pomysł założenia nowej grupy muzycznej nie upadł i muzycy postanowili go zrealizować. Tak powstała grupa Emerson, Lake & Palmer. Debiutancki album E,L&P zatytułowany "Emerson, Lake & Palmer" został nagrany już w grudniu 1970 roku, a bardzo znana ballada "Lucky Man" jest chyba najpopularniejszym utworem z tego albumu. Grupa E,L&P jest typowym przedstawicielem progresywnego rocka, a charakterystyczne brzmienie grupy to połączenie muzyki rockowej z długimi improwizacjami (przede wszystkim organowymi) oraz licznymi elementami muzyki klasycznej i jazzowej. Kolejne albumy powstają bardzo szybko: już w 1971 roku "Tarkus" i "Pictures At An Exhibition", w 1972 roku "Trylogy". Koncerty grupy E,L&P przyciągają w tym czasie tłumy, a ich utwory zajmują czołowe miejsca na światowych listach przebojów. Po szalonym okresie intensywnych nagrań studyjnych, w połączeniu z licznymi koncertami na żywo, muzycy postanawiają w 1974 roku zrobić sobie trzyletnią przerwę. Powracają na muzyczną scenę w 1977 roku rewelacyjnymi, bijącymi rekordy popularności koncertami i kolejnymi albumami. Ale już w 1979 roku, zaledwie po dwóch latach ponownego grania, grupa E,L&P przestała oficjalnie istnieć. W 1991 roku muzycy postanawiają jeszcze raz spróbować, nagrywają wspólnie album "Black Moon" i wyruszają w wielką trasę koncertową promującą ten album. W 1996 następuje definitywny koniec działalności grupy E,L&P.  W marcu 2016 zmarł Keith Emerson (nazwany przez brytyjczyków Hendrixem organów Hammonda), a w grudniu 2016 Greg Lake. Tylko perkusista grupy Carl Palmer jest nadal aktywny muzycznie.

Nie potrafię dzisiaj dokładnie i precyzyjnie powiedzieć kiedy i w jakich okolicznościach usłyszałem o tej grupie po raz pierwszy. W latach siedemdziesiątych słuchałem regularnie audycji "MiniMax" w radiowej trójce, w każdą niedzielę od 22.00 do 24.00, w której jej autor Piotr Kaczkowski prezentował ciekawe zespoły i bardzo często całe albumy, które ja nagrywałem sobie na kasety lub na taśmy magnetofonowe, więc zakładam, że mogła to być właśnie ta audycja To, co tego wieczoru usłyszałem, przygwoździło mnie dosłownie do radia i wzbudziło mój wielki podziw, chociaż progresywny rock, nie był wtedy tym kierunkiem muzycznym, który interesował mnie najbardziej. Ale prezentowany w tej audycji album, nagrany 26 marca 1971 roku na żywo na jedynym z koncertów grupy w Newcastle City Hall w Newcastle w Anglii, zatytułowany "Pictures At An Exhibition", zafascynował mnie ogromnie (może dlatego, iż nigdy przedtem nie słuchałem takiej muzyki) i fascynuje do dzisiaj. Nawiasem mówiąc, chociaż ten album nie ukazał się jako kolejna, regularna płyta grupy, i dlatego nigdy nie był profesjonalnie promowany na rynku muzycznym, to jednak sprzedał się w milionowych nakładach i nadal jest sprzedawany. Posiadam w moich zbiorach muzycznych całą dyskografię grupy Emerson, Lake & Palmer (a jest tego naprawdę bardzo dużo), ale jednak najczęściej słucham płyty "Obrazki z wystawy" czyli w oryginale "Pictures At An Exhibition", genialnego albumu, od słuchania którego jestem wprost uzależniony.

Nie mógłbym w tym miejscu zaprezentować w całości mojej ulubionej płyty E,L&P w wersji audio ze względu na obszerność materiału oraz prawo licencyjne, ale na całe szczęście mamy YouTube, gdzie odnalazłem kompletne nagranie koncertowe "Pictures At An Exhibition", do którego wysłuchania teraz zapraszam.

Magia Księżyca to kwestia perspektywy spojrzenia

W astrologii Księżyc odgrywa tak samo ważną rolę jak Słońce i inne planety. Jedyny satelita Ziemi ma istotny wpływ na warunki panujące na naszej planecie: równoważy orbitę Ziemi ze Słońcem, tym samym umożliwia życie, wpływając na naturalne procesy, odgrywające się na Ziemi. W tym sensie, ludzkie życie jest także zależne od faz Księżyca, który steruje procesami przypływów i odpływów mórz i oceanów, nagłych spiętrzeń fal morskich i odkształcania się skorupy ziemskiej. Ponadto Księżyc odgrywa ważną rolę w spirytualizmie i magii. Pełnia Księżyca uważana jest za czas wzmożonej mocy duchowej oraz za dobry czas dla wszelkich idei i wizji. Natomiast nów Księżyca to dobry czas na przeniesienie magicznych mocy na przedmioty i ludzi oraz skuteczny czas na wykonywanie czynności rytualnych i medytację. Ale zarówno pełni jak nowiu Księżyca,  w równej mierze, przypisuje się szczególnie skuteczne przekazywanie energii. Nów to początek nowego, a początek i koniec wszelkich rzeczy i czynności przeplatają się w naszym życiu nieustannie i ich wzajemne oddziaływania regulują nasze życie. Nie trzeba być koniecznie religijnym człowiekiem, aby dostrzec w swoim życiu ważną misję i realizować ją z uporem, aby nadać życiu właściwego i pełnego sensu. Wystarczy  mocna wiara, że każdy koniec jest jednocześnie początkiem czegoś nowego i godnego mojego zaangażowania. Wtedy niestraszne będą liczne upadki, przegrane i utraty. Bo koniec jest zawsze początkiem, tak jak nów Księżyca jest początkiem wszystkich kolejnych jego faz.

Protest

Jeszcze nigdy w historii ludzkości nie było na świecie tyle nienawiści, religijnych i etnicznych konfliktów, kryzysów, zatargów, zbrojnych ataków terrorystycznych, wojen, okupacji i zbrodni wobec ludzkości co w XXI wieku. Od kiedy istnieje ludzkość, zawsze były zatargi i wojny, ale nigdy w takim wymiarze co aktualnie. Mówi się, że mamy wojny, ponieważ różne są kultury i religie, i te muszą się wzajemnie zwalczać. To fakt niezaprzeczalny, ale tak naprawdę powody są inne; to władcy, przywódcy i dyktatorzy wypowiadają i prowadzą wojny, ponieważ chcą mieć więcej wpływów, więcej bogactwa, więcej zasobów naturalnych, więcej terenów do życia, więcej władzy. To nie świat zwariował, to zwariowali ludzie, którzy za nic mają demokrację i jej wartości. Najbardziej winne są fanatyczne religie i chore ideologie nacjonalistyczne lub ich połączenie w jeden chory system; mieszanka mocno wybuchowa i bardzo agresywna. Konsekwencją licznych konfliktów na świecie są, oprócz cierpienia milionów ludzi i śmierci setek tysięcy, także olbrzymie fale migracyjne. Miliony ludzi uciekają od wojen, cierpienia i śmierci, tym samym niewyobrażalnie obciążając kraje, które je przyjmują. Niemieckie elity polityczne przeforsowują prawo pobytu dla uciekinierów wbrew opinii własnego narodu, który jest aktualnie tylko w swojej mniejszości nastawiony pozytywnie do uciekinierów i szukających lepszego życia w Niemczech, co z kolei może sprowokować kolejny wewnętrzny  konflikt w Niemczech i powrót do nacjonalistycznych przekonań i zachowań. Ludzie w Europie, także w Niemczech, boją się arabskiej mentalności i mahometanizmu, nowej fali terroru i równoległego społeczeństwa, żyjącego według swoich praw i zasad, jednocześnie lekceważącego zasady współżycia i prawa społeczeństwa, które je przyjęło pod swój dach (przykładów takich zachowań jest aż nadto). Ale za postawy humanitarne i gotowość do pomocy trzeba zapłacić ogromną cenę. W tym miejscu muszę podkreślić olbrzymie obciążenie niemieckiego podatnika związane z masowym exodusem, które szacuje się łącznie na 30 do 50  miliardów Euro rocznie (tak naprawdę nikt nie wie, jak wysokie są to koszty, można je aktualnie tylko oszacować), co także jest powodem do niezadowolenia społecznego oraz licznych protestów miast i gmin niemieckich, które nie wytrzymując takiego finansowego obciążenia, wstrzymują inwestycje lokalne. Otwartość państwa niemieckiego i jego gotowość do pomocy kosztuje miliardy Euro i prowokuje głęboką polaryzację społeczeństwa, w efekcie podatny grunt dla nowych konfliktów i rozłamów społecznych.

Niemiecki Instytut Badania Konfliktów Międzynarodowych (Heidelberger Institut für Internationale Konfliktforschung) podał w swoim corocznym barometrze konfliktów (niem. Konfliktbarometer), że w 2016 roku na całym świecie wydarzyły się łącznie 402 konflikty, z czego 225 niezwykle ostre i gwałtowne (w tym także zbrojne). Są to dane szokujące i zatrważające. Czy ludzkość nie jest w stanie żyć w pokoju? Czy skazani jesteśmy na nieustające konflikty i wojny? Wygląda na to, że powszechny pokój na świecie i wśród wszystkich jego mieszkańców pozostanie do końca świata w sferze pobożnych życzeń! I coraz trudniej pozostać optymistą!

Moje fascynacje muzyczne - Janis Joplin

75 lat temu, dokładnie 19 stycznia 1943 w Port Arthur w amerykańskim stanie Texas urodziła się Janis Joplin, pierwsza w historii kobieta-ikona bluesowej i rockowej sceny muzycznej oraz kultury hipisowskiej. Piosenkarka, której głos był tak niepowtarzalny, charakterystyczny, charyzmatyczny i od pierwszego tonu natychmiast rozpoznawalny, była w rzeczywistości kobietą niezwykle wrażliwą, niepewną siebie i łatwą do zranienia, co przełożyło się w pełni na jej postawę zewnętrzną wobec świata. Jej kariera rozpoczęła się 1966 roku, kiedy została przyjęta do grupy Big Brother And The Holding Company, z którą nagrała dwie płyty. Jej niesamowite koncerty na żywo, aż po utratę wszelkich sił, ryzykowna gra z alkoholem i ciężkimi narkotykami oraz rozwiązłość seksualna i dosyć brudny sposób mówienia, pełny przekleństw, przeszły już do historii, ale Janis Joplin, jej chrapliwy głos i niesamowite interpretacje, buntownicze i dramatyczne teksty jej piosenek żyją nadal, bo wielcy artyści są nieśmiertelni. Janis Joplin zmarła 4 października 1970 roku w wieku 27 lat po przedawkowaniu heroiny a jej prochy zostały rozrzucone gdzieś na Pacyfiku. Dzisiaj miałaby 75 lat.

Byłem nastolatkiem, kiedy w sierpniu 1969 roku po raz pierwszy usłyszałem o Janis Joplin. Wtedy słuchało się Radia Luxemburg i innych zachodnich rozgłośni radiowych i stamtąd dowiadywaliśmy się o muzycznych nowościach, w tym także o głośnym Festiwalu w Woodstock, kamieniu milowym wszelkich festiwali muzycznych i oczywiście o jego śpiewających i grających gwiazdach. Janis Joplin była już wtedy wielką gwiazdą, ale jej występ z grupą Kozmic Blues Band nie należał jednak do najlepszych w jej karierze muzycznej; była pod wpływem alkoholu, jej głos był słaby i załamywał się, niemniej występ na Woodstock przeszedł dumnie do historii. W moich muzycznych zbiorach posiadam kompletną  dyskografię Jenis Joplin, wszystkie albumy wydane za jej życia i te wydane pośmiertnie. Ta muzyka była odbierana przez pokolenie moich rodziców jako muzyczny hałas i chaos, dla mnie była zawsze poruszająca i autentyczna. Wydawałoby się, że muzyka rockowa i poezja to dwa nieporównywalne ze sobą światy, ale w rzeczywistości zarówno muzyka rockowa jak poezja mają ten sam wspólny cel: porwać, zaskoczyć, oczarować, rozładować emocje. Nic nie jest jednolite, ściśle określone i niezmienne: muzyka rockowa ma swoją poetycką stronę, ale także poezja ma swoje rockowe oblicze.

Foto John Byrne Cooke

Janis Joplin - legendarna piosenka "Mercedes-Benz", wykonana a cappella i zarejestrowana w Sunset Sound Studio w Los Angeles 1 października 1970 roku na trzy dni przed śmiercią Janis. Piosenka oskarżająca i zarzucająca społeczeństwu szukanie szczęścia w posiadaniu rzeczy i odnajdywaniu go w bezwartościowych symbolach statusu społecznego. Nawet po prawie 50 latach od jej nagrania, tekst tej piosenki pozostaje nadal bardzo aktualny.

Wypalanie traw

Pisanie wierszy miłosnych, w najszerszym tego słowa znaczeniu, począwszy od wierszy nastrojowo-sentymentalnych, poprzez wyznania miłosne, aż do śmiałych erotyków, jest zadaniem trudnym, ponieważ łatwo wpaść w pułapkę, zastawioną przez sam temat. Miłość jest odwiecznym i nieśmiertelnym tematem, który od starożytności inspiruje wszelkich twórców, wśród nich szczególnie poetów. Na ten temat zostało już tyle powiedziane i napisane, że trudno jest znaleźć nowy pomysł na taką formę i treść wiersza, aby odbiegał on od ogólnie przyjętego stylu i sposobu opowiadania o miłości. Miłość niespełniona, bolesna, odrzucona, niechciana była i chyba pozostanie na zawsze źródłem inspiracji poetyckiej, chociaż także w tym temacie łatwo wpaść w przesadę i płaczliwość. Natomiast o miłości spełnionej, dojrzałej, odwzajemnionej pisać jest najtrudniej. Moim zdaniem, nadal warto próbować pisać wiersze o miłości, poszukując takich form i sposobów wypowiedzi, które spełniając wymagania współczesnego języka, są równocześnie emocjonalne i ekspresyjne. Współczesny wiersz miłosny to wiersz powiedziany nie wprost; głębokich emocji i silnych wzruszeń należy doszukać się pomiędzy wersami. W tym właśnie tkwi cała magia i siła poezji, że czytelnik może sobie założyć okulary poety, popatrzeć na świat jego oczami i ze zdumieniem stwierdzić, że nagle rozpoznaje siebie samego w czytanym wierszu, a także swoje uczucia, pragnienia, przeżycia i doświadczenia. Dobra poezja sprawia, że po przeczytaniu wiersza czytelnik jest przekonany, że poeta czuje dokładnie tak jak on i tak trafnie opowiada, że on sam nigdy nie byłby w stanie tego lepiej opowiedzieć. Wiersze jednego poety rzadko przypominają wiersze innego, ponieważ obaj patrzą na świat przez zupełnie różne okulary. Ta sama reguła dotyczy czytelników; każdy inaczej odbiera przeczytany wiersz. Taka jest subiektywna natura poezji. Subiektywny sposób pisania to także subiektywne czytanie, które pozostawia tyle możliwości interpretacyjnych, że można w wierszach wyczytać wszystko to, co chce się w nich wyczytać lub potrafi wyczytać.

Waldemar Kostrzębski - Wypalanie traw, recytuje autor